Сӑн ӳкерчӗкрен шикленсе банк карточки ҫинчи укҫасӑр тӑрса юлнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Кун пек пӑтӑрмахсем тата сиксе тухнине кура сисчӗвлӗх пирки тепӗр хут аса илтерни ытлашши пулас ҫук.
Маларах, аса илтерер, Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тутаркассинче пурӑнакан 39 ҫулти, Ҫӗнӗ Шупашкарти 27-ри тата Шупашкарти 26-ри хӗрарӑмсем шар курнӑччӗ. Хальхинче 22 ҫулти Шупашкар хӗрӗ улталаннӑ, укҫасӑр тӑрса юлнӑ.
Вирус программа банк карттипе ҫыхӑннӑ телефон номерӗ ҫине смс-ҫыру ӑсатать. Унта кӑсӑклантармалли материал (калӑпӑр, сӑн ӳкерчӗк) пурри пирки ӗнентереҫҫӗ. Вӗсене пӑхас е хӑвӑн патна уҫласа илес тесен пӗр-пӗр каҫӑпа иртме сӗнеҫҫӗ. Ҫак утӑма тӑвакансем туххӑмрах укҫасӑр тӑрса юлаҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫри ача-пӑчан ӳнер шкулӗн пуҫлӑхне службӑри ултавшӑн айӑпласшӑннине эпир иртнӗ ҫулхи ака уйӑхӗнчех пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, ун тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫе ҫавӑн чухнех пуҫарнӑччӗ.
Тӗпчевҫӗсем шухӑшланӑ тӑрӑх, хӗрарӑм 2015 ҫулхи авӑн уйӑхӗнче вӗренӳ енӗпе ӗҫлекен заведующи должноҫне паллаканне илме приказ кӑларнӑ. Леш урӑх организацире ӗҫленӗ, тепӗр ҫулталӑкран вӑл Тутарстана пурӑнма куҫса кайнӑ. Апла пулин те шкул пуҫлӑхӗ пӗлӗшне табельте шкулта ӗҫленӗ пек паллӑ туса пынӑ. Унсӑр пуҫне хӗрарӑм-директор хӑйӗнпе пурӑннӑ арҫынна та шкулта ӗҫленҫи кӑтартнӑ.
Хӑй ертсе пынӑ шкула хӗрарӑм-пуҫлӑх 240 пин тенкӗ ытлалӑх шар кӑтартнӑ.
Халӗ тӗпчев вӗҫленнӗ. Хӗрарӑм шӑпине ҫывӑх вӑхӑтра суд татса парӗ. Унӑн ҫӗр лаптӑкӗн пӗр пайне тӗпчевҫӗсем арестленӗ. Паян вӑл пуҫлӑх пуканне те йышӑнмасть.
Кӑҫал «Хӑрушсӑр тата пахалӑхлӑ ҫулсем» проект малалла пурнӑҫланӗ. 2018 ҫулта ҫулсене юсамашкӑн 1 миллион та 461 пин тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ. Ку укҫапа 143 ҫухрӑма юсӗҫ.
Кӑҫал проект валли уйӑрма палӑртнӑ укҫа-тенкӗрен 730 миллион тенки федераци хыснинчен пулӗ. Сӑмах май, пӗлтӗр ку тӗллевпе 1 миллион та 268 пин тенкӗ тӑкакланӑ. Ҫитес ҫул валли вара 1 миллион та 360 пин тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ.
Кӑҫал «Хӑрушсӑр тата пахалӑхлӑ ҫулсем» проектпа килӗшӳллӗн Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти, Муркаш тата Шупашкар районӗсенчи ҫулсене юсӗҫ. Хальлӗхе республикӑра 95 ҫухрӑм ҫула йӗркене кӗртнӗ.
Пирӗн республикӑра «Время отдыхать в Чувашии» (чӑв. Чӑваш Енре канма вӑхӑт) проекта пурнӑҫласа Ҫӗнӗ ҫул вӑхӑтӗнчи вӑрӑм канмалли кунсене асра юлмала та хаваслӑ ирттерме майсем туса пачӗҫ. Туристсем тӗрлӗ районпа хулана ҫитсе унти кӑсӑклӑ вырӑнсемпе паллашаҫҫӗ. Проекта хутшӑнакансем Сӗнтӗрвӑрри, Улатӑр, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче, Шупашкар районӗсенче пулма ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ. Ӗнер вӗсем Муркаш районне ҫитнӗ. Ҫавӑнпа Ҫӗнӗ ҫул ҫӳревӗ вӗҫленнӗ.
Муркашри тӗп лапамри елка тавра «Новогодние приключения или Волшебство только начинается» ятпа уяв иртнӗ. Унта юмахри тӗрлӗ сӑнар пуҫтарӑннӑ. Ачасемпе аслисем елка йӗри-тавра хаваслӑн ҫаврӑннӑ, ташланӑ, юрланӑ. Хӗл Мучипе юнашар тӑрса сӑн ӳкерӗнме те кашниех тӑрӑшнӑ.
Чӑваш наци культурин «Сӑвар» фончӗ ҫулсерен Сурхури уявне уявлать. Кашни ҫул ӑна «Ҫӑлкуҫ» кафере ирттереҫҫӗ. Ку йӑларан кӑҫал та пӑрӑнмарӗҫ.
Уява яланхи пекех ваттисен сӑмахӗнчен пуҫларӗҫ. Ку тивӗҫе 78 урлӑ каҫнӑ Виталий Станьял пурнӑҫларӗ. Хӑйӗн сӑмахӗнче вӑл ҫак уява Чемен картинче те (Шупашкар районне кӗрекен Станьял ялӗ ҫывӑхӗнчи этно-комплекс) уявласан аван пулни пирки каларӗ. Ҫавӑн пекех йӑлана пӑсмасӑр уявра «Алран кайми аки-сухи» юрӑ та шӑрантарчӗҫ. Пурте пӗрле пӗр харӑс юрларӗҫ.
Уйрӑммӑн Владимир Болгарскийпе Валерий Сунгуровӑн ӗҫне палӑртрӗҫ. Владимир Болгарский хӑй те уява ҫитнӗччӗ, сӑмах тухса каларӗ. Аса илтеретпӗр, Ҫӗнӗ ҫул умӗн вӗсем иккӗшӗ чӗлхене хӳтӗлесе Мускаври Патшалӑх Думи умне пӗчченле пикетпа тухнӑччӗ.
Уяв хаваслӑ иртрӗ. Чӑвашлӑх анинче тӑрӑшакансем пӗр-пӗринпе курӑнса калаҫма май тупрӗҫ, тутлӑ шӳрпепе хӑналанчӗҫ, мӑйӑрпа пӗҫернӗ пӑрҫа тутанчӗҫ, килте вӗретнӗ сӑрана та ӗҫсе пӑхрӗҫ.
Чӑваш Енри виҫӗ хӗрарӑм сӑн ӳкерчӗкрен шикленсе банк карточки ҫинчи укҫасӑр тӑрса юлнӑ. Пӑтӑрмах пирки йӗрке хуралҫисене вӗсем ӗнер пӗлтернӗ.
Шупашкар районӗнчи Ҫӗнӗ Тутаркассинче пурӑнакан 39 ҫулти хӗрарӑм телефонӗ ҫине «Что будем делать с фото?» (чӑв. Сӑн ӳкерчӗкпе мӗн тӑвӑпӑр?) смс-ҫыру килнӗ. Унта сӑн ӳкерчӗк пӑхмалли каҫҫа кӑтартнӑ. Хӗрарӑм ҫав каҫҫӑпа кӗме хӑтланнӑ та телефонӗ хытса ларнӑ. Унтан ҫав номерпе ҫыхӑнтарнӑ банк картти ҫинчен 3 пин тенкӗ ҫухалнӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарти 27-ри хӗрарӑм патне те ҫавӑн пекрех ҫыру килнӗ, сӑнӳкерчӗксене уҫласа илмелли каҫҫа кӑтартнӑ. Вӑл каҫӑпа иртсен банк счечӗ ҫинчен 4500 тенкӗ ҫӗтнӗ.
Шупашкарти 26-ри хӗрарӑм сӑнӳкерчӗкрен шикленнипе 33 пин тенкӗ ытла ҫухатнӑ.
Шупашкарти автотранспорт предприятийӗ Шупашкар районӗнчи Шомик, Атӑльял, Хорнсор, Кипечкасси ялӗсенче пурӑнакансене хӑйне евӗр Ҫӗнӗ ҫул парни хатӗрленӗ. Асӑннӑ предприяти 120-мӗш «Шомик — Шупашкар» маршрутпа пассажирсене турттарма пуҫланӑ та расписание ылмаштарнӑ.
Кун пирки вӑл тӑрӑхри Атӑльялта пурӑнакан ҫын Шупашкар районӗнчи «Тӑван Ен» хаҫатӑн халӑх сечӗсенчен пӗринче пӑшӑрханса пӗлтернӗ.
Маларах ку маршрутпа Шомикри Александр Портнов усламҫӑ пассажирсене турттарнӑ. Ҫула вӑл ирех, 5 сехет те 45 минутрах, тухнӑ. Автопредприяти ирхи рейса пӗтернӗ хыҫҫӑн ирпе ӗҫе каякансене ҫул ҫӳреме йывӑрланса кайнӑ. «Пӗрремӗш рейспа ҫынсем садике, пульницӑна, троллейбус управленине, савутсене, хурала ҫӳренӗ», — пӑшӑрханса хыпарланӑ унта.
Кӑрлач уйӑхӗнчи пенсие Ҫӗнӗ ҫул тата Сурхури тӗлӗнчи вӑрӑм канмалли кунсене пӑхмасӑрах тӳлӗҫ. РФ Пенси фончӗн республикӑри уйрӑмӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, Перекет банкӗн уйрӑмӗсене ҫак уйӑхри пенси иртнӗ уйӑх вӗҫӗнчех, раштав уйӑхӗн 29-мӗшӗнче, ҫитнӗ. Ӑна пенсие кӑрлач уйӑхӗн 5—11-мӗшӗсенче илекенсене куҫарса панӑ. Ҫак тӳлеве ытти банкра илекенсен графикӗ яланхиллех пулассине хыпарланӑ.
Хулари пуштӑ уйрӑмӗсем урлӑ илекенсене пенсие ҫапла графикпа тӳлӗҫ: кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче — кӑрлачӑн 5-мӗшӗшӗн; кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче — кӑрлачӑн 6 тата 7-мӗшӗсемшӗн; кӑрлачӑн 8-мӗшӗнчен пуҫласа унччен ҫирӗплетнӗ графикпа тӳлӗҫ. Ялти ҫыхӑну уйрӑмӗсем ҫапларах йӗркепе татӑлӗҫ: кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче — кӑрлачӑн 5 тата 6-мӗшӗсемшӗн; кӑрлачӑн 6-мӗшӗнче — 7-мӗшпе 8-мӗшсемшӗн; кӑрлачӑн 9-мӗшӗнчен — унччен ҫирӗплетнӗ графикпа.
Сӑмах май, паянхи кун республикӑри пенсионерсен 65 проценчӗ пенсие банксенче илет, ыттисене почтальонсем тата ятарлӑ служба (ун пекки Шупашкар районӗнче ҫеҫ) урлӑ ҫитерсе параҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи Мӑн Карачура ялӗнче паян пӗтӗмӗшле практика врачӗн офисне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Кӗске вӑхӑтра пулсан та пысӑк пахалӑхпа ҫӗкленине ӗнентереҫҫӗ строительсем.
Асӑннӑ офисӑн малтан хӑйне ята кӗтес пулман. Вӑл «Чӑвашавтодор» предприятин пӳлӗмӗнче вырнаҫнӑ. Предприятире укҫа-тенкӗ енчен йывӑрлӑх сиксе тухсан офис пӳлӗмӗсем пушанса юлнӑ, газпа парӑма кӗрсе кайнӑ организацине газовиксем «кӑвак ҫулӑмсӑр» хӑварнӑ. Кӑҫалхи кӗр ҫитсен пӗр вӑхӑт тухтӑрсем ҫутӑ обогревателӗсемпе ӑшӑнкаланӑ-ха, анчах апла ӗҫлеме май ҫуккине кура каярах врач Ишлейра йышӑнма пуҫланӑ.
Ҫине тӑрса тата васкавлӑ тухтӑр ҫурчӗ хӑпартнӑ Мӑн Карачурара. Паян ӑна уҫма республика Элтеперӗ, ытти тӳре-шара пуҫтарӑннӑ.
Шупашкар районӗнче ҫул-йӗр тӑвакан организацисенчен пӗри, «Стройтранс», «Мӑштавӑш — Шӑнкас — Туҫикасси» маршрутпа ҫул сарнӑ. Ӗҫе пурнӑҫласси ҫинчен унпа муниципалитет контракт тусах алӑ пуснӑ.
Килӗшӳре пӑхса хӑварнине компани вӑхӑтра тата йӗркеллӗ пурнӑҫланӑ. Анчах кайран унӑн укҫа тӳлессе кӗтме тивнӗ.
Контрактпа пӑхса хӑварнӑ вӑхӑтра татӑлманнине район прокуратури асӑрханӑ хыҫҫӑн надзор органӗ Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗн тивӗҫне пурнӑҫлаканӗ РФ Административлӑ правонарушени ҫинчен калакан кодексӑн 7.32.5 статйин 1-мӗш пайне пӑснӑ тесе ӗҫ пуҫарнӑ. Хута Федерацин монополие хирӗҫ кӗрешекен службин республикӑри управленине ярса панӑ. Унтисем пуҫлӑх пуканне йышӑнакана 30 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Документ саккунлӑ вӑя хаььлӗхе кӗреймен-ха.
-6.7 °C